Ποιος δεν έχει διαβάσει βιβλία με βρυκόλακες; Ποιος δεν έχει αγαπήσει αυτά τα αμφιλεγόμενα πλάσματα, που ζουν υπό το φως της σελήνης και παρασιτούν εις βάρος άλλων πλασμάτων, αποζητώντας το δώρο της ζωής που βάναυσα στερήθηκαν, απομυζώντας ποσά αίματος;
Οι περισσότεροι σίγουρα γνωρίζουν τον Δράκουλα του Μπραμ Στόουκερ, πολλοί έχουν έρθει και σε επαφή μαζί του, σε κάποια από τις δεκάδες εκδόσεις του αλλά και στις κινηματογραφικές του μεταφορές. Πόσοι όμως γνωρίζουν πως ο πρώτος εμπνευστής της βαμπιρικής λογοτεχνίας ήταν, στην πραγματικότητα, ο Τζόζεφ Σέρινταν Λε Φάνου με την Καρμίλα του;
Η Καρμίλα ήταν από τα πρώτα μυθιστορήματα γύρω από τον ζοφερό κόσμο των βρυκολάκων. Γραμμένη το 1871, μεταφέρει την γοητεία της βικτωριανής εποχής ασύλητη και αυτούσια, μέσα από γλαφυρές περιγραφές, διάχυτες ιδεοληψίες και προκαταλήψεις, μύθους και θρύλους που βγαίνουν αυθόρμητα από τα χείλη των πρωταγωνιστών.
Είναι, λοιπόν, η απαυγή της βαμπιρικής νουβέλας, μα και κάτι περισσότερο από αυτό. Γιατί, μέσα στο κλίμα των αντιθέσεων του 19ου αιώνα που ξεφυτρώνει μπροστά στα μάτια μας, βάζοντάς μας έντεχνα στην μυθιστορηματική πραγματικότητα, ο Τζόζεφ Σέρινταν Λε Φάνου, μας παρουσιάζει μια ακόμα αντίθεση, που αφενός είναι ριζοσπαστική για την εποχή, αφετέρου κάνει την Καρμίλα να αποκτά μια πιο ρεαλιστική διάσταση και αμέσως να γίνεται συμπαθής, σαν πρόσωπο γεμάτο πάθη.
Πρόκειται για την ομοφυλοφιλική τάση της πρωταγωνίστριας, η οποία είναι και ο βρυκόλακας της υπόθεσης. Υπάρχει διάχυτος, υποβόσκων ερωτισμός, ο οποίος έρχεται σε άμεση αντίφαση με την θρησκευτικότητα και τον καθωσπρεπισμό της εποχής, που σίγουρα θα προξένησε πλήθος αντιδράσεων, και ίσως για αυτό θάφτηκε και καταδικάστηκε στην αφάνεια, δίνοντας βήμα για άλλους συγγραφείς να ακολουθήσουν τα χνάρια του, μα αφήνοντας τον ίδιο τον Τζόζεφ Σέρινταν Λε Φάνου σε μια μη αναγνωρίσιμη θέση που δεν του άξιζε.
Κι ενώ άλλοι συγγραφείς πήραν τα πρωτεία και αναγνωρίστηκαν χάρη στην τήρηση των τότε τύπων, η Καρμίλα, ως πρωτοπόρα, δυναμική, ερωτική ύπαρξη, έμεινε άγνωστη μέχρι και το πρόσφατο παρελθόν. Παρόλα αυτά, αν καταπιαστεί κάποιος με το έργο, θα διαπιστώσει πως η ιδιαιτερότητα αυτή της πρωταγωνίστριας είναι που την κάνει να ξεχωρίζει ανάμεσα στους υπόλοιπους του είδους της.
Προσωπικά, διάβασα την Καρμίλα μέσα σε μία μέρα. Η απλή, αλλά όχι απλοϊκή γλώσσα, η γλαφυρότητα των περιγραφών, η ικανότητα του συγγραφέα να παρουσιάζει τον συναισθηματικό κόσμο των ηρώων έτσι που να ταυτίζεται κανείς μαζί τους, με έκαναν να την προσθέσω στην λίστα των αγαπημένων μου βιβλίων.
Τα ήθη αντιμάχονται τα πάθη, η πραγματικότητα την φαντασία, ο θρησκευτικός ζήλος την σεξουαλική απελευθέρωση, κι όλα αυτά δοσμένα χωρίς υπερβολή, αλλά με τέτοια κομψότητα που για λίγο ξεχνάει κανείς τον κόσμο του και χάνεται μέσα στον σκοτεινό, μα και ταυτόχρονα γοητευτικό κόσμο της Καρμίλα.
Και φυσικά, τι βιβλίο μυστηρίου θα ήταν αν δεν υπήρχε κάποιο τρομερό, ζοφερό μυστικό που δεν θα έπρεπε με καμία δύναμη να ανακαλύψουν οι πρωταγωνιστές, και που θα άλλαζε ολόκληρη την πλοκή αν το μάθαιναν;
Η Καρμίλα δεν κρατάει απλώς το μυστικό. Είναι το μυστικό. Είναι ένα ενσαρκωμένο αίνιγμα, για αυτό και καταλήγει ακαταμάχητη. Είναι από τους κακούς που δεν μπορείς, παρά να αγαπάς.
Κι αν ακόμη δεν σας έπεισα για του λόγου το αληθές, ορίστε ένα απόσπασμα, με το οποίο θα σταματήσω και την φλυαρία μου:
«…Σε μια γωνιά έκαιγε ένα φως. Ήταν μια παλιά συνήθεια από την παιδική μου ηλικία και τίποτα δεν μπορούσε να με κάνει να την αλλάξω.
Οχυρωμένη με αυτό τον τρόπο έπρεπε να κοιμηθώ ήρεμα. Τα όνειρα όμως περνούν μέσα από τους πέτρινους τοίχους, φωτίζουν τα σκοτεινά δωμάτια ή σκοτεινιάζουν τα φωτεινά και τα πρόσωπα που βλέπουμε σε αυτά μπαινοβγαίνουν όπως θέλουν κοροϊδεύοντας τους κλειδαράδες.
Εκείνη τη νύχτα είδα ένα όνειρο που αποτέλεσε την αρχή μιας πολύ παράξενης αγωνίας…»
-Ιωάννα Τσιάκαλου
Comentários